Ο αριθμός των διαζυγίων σήμερα αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Τα διαζύγια είναι άλλοτε ήρεμα και πολιτισμένα και άλλοτε καταλήγουν στα δικαστήρια. Στην πρώτη περίπτωση τα πράγματα είναι σχετικά εύκολα. Στην δεύτερη είναι πιο περίπλοκα. Η έννοια του διαζυγίου είναι από τη φύση της μία πολύ δύσκολη κατάσταση, τόσο για το ίδιο το ζευγάρι, που καλείται να αναθεωρήσει την μέχρι τώρα ζωή του, όσο και για τα παιδιά.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Διαζύγιο. Το διαζύγιο συνεπάγεται πως η οικογένεια θα χωριστεί και κάποιος θα αποχωρήσει από το σπίτι. Καινούργια δεδομένα για τα παιδιά, στα οποία πρέπει να προσαρμοστούν. Οι επιπτώσεις και οι δυσκολίες του διαζυγίου πολλές, τόσο οικονομικές, όσο και ψυχολογικές.
Όταν υπάρχουν δυσκολίες προσαρμογής στον χωρισμό των γονέων, οι πιο συνηθισμένες αλλαγές στην συμπεριφορά των παιδιών (κυρίως τα πρώτα 2 χρόνια) είναι οι εξής:
– Επιθετική / αντιδραστική συμπεριφορά, με τα αγόρια να παρουσιάζουν τα προβλήματα συμπεριφοράς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα συνήθως,
– Συμπτώματα άγχους, απομόνωσης, γενικότερης χαμηλής διάθεσης.
Πολύ συχνό φαινόμενο είναι η μείωση των ακαδημαϊκών επιδόσεων και οι διαταραχές ύπνου, ενώ στην προσχολική ηλικία παρατηρείται συχνά ανάπτυξη φόβων (π.χ φοβία για το σκοτάδι), παλινδρόμηση σε προηγούμενα στάδια εξέλιξης (π.χ να βρέχεται πάλι πάνω του), φόβο για πιθανή εγκατάλειψη και η πεποίθηση ότι τα ίδια φταίνε για τον χωρισμό.
ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΩ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ
- Είναι σημαντικό να μιλήσουν και οι δύο γονείς μαζί στο παιδί, από κοινού, όσες φορές χρειαστεί, να απαντήσουν στις ερωτήσεις του, να του εξηγήσουν με απλά λόγια ότι «η μαμά και ο μπαμπάς, για τους δικούς τους λόγους, δεν τα πάνε πλέον καλά και αποφάσισαν να χωρίσουν», καθιστώντας του σαφές ότι το ίδιο δεν φέρει καμία ευθύνη για αυτή τους την απόφαση. Είναι σημαντικό να μη νιώθουν ένοχα, όπως επίσης είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι είναι μία απόφαση «των μεγάλων» που δεν αλλάζει.
- Πρέπει να του τονίσουν πως αν και θα έχουν χωρίσει οι δύο τους και δε θα μένουν στο ίδιο σπίτι, οι τρεις τους θα συνεχίσουν να είναι μία οικογένεια, θα συνεχίσουν να το αγαπάνε και δε θα το εγκαταλείψουν ποτέ. Απλά τώρα θα έχει δύο σπίτια. Εξηγήστε του ότι «Μερικές φορές μπορεί να νιώθεις άσχημα επειδή σου λείπει ο μπαμπάς ενώ μένεις με τη μαμά.. Θέλω να ξέρεις όμως ότι η αγάπη και των δυο μας για σένα δεν θα επηρεαστεί καθόλου από αυτή την αλλαγή, το διαζύγιο!».
- Αφήστε το να εκφράσει τα συναισθήματα του. Η διαχείριση μιας απώλειας είναι μια διαδικασία που χρειάζεται τον χρόνο της.
- Ενημερώστε το ότι θα υπάρξουν κάποιες αλλαγές στη ζωή του (μετακόμιση, ενδεχομένως νέος/α σύντροφος κτλ). Η αντίδραση του παιδιού μπορεί να είναι έντονη και μπορεί να χρειαστεί να περάσει καιρός για να αποδεχτεί τα νέα δεδομένα. Άλλωστε το ρητό «ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός» δεν είναι τυχαίο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις το διαζύγιο είναι άσχημο. Είναι πολύ σημαντικό να μη χρησιμοποιείτε το παιδί σαν «αγγελιοφόρο» στην επικοινωνία με τον/την πρώην σύζυγο και μη τον/ την κριτικάρετε μπροστά στο παιδί. Επίσης, αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε το παιδί σαν «κατάσκοπο» για να μαθαίνετε πράγματα για τον/ την πρώην σύζυγο και μην χρησιμοποιείτε το παιδί σαν «σύμμαχο» στις μεταξύ σας διαμάχες.
ΠΩΣ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΩ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΗΝ ΝΕΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
- Η νέα μετάβαση, λοιπόν, είναι μία δύσκολη διαδικασία. Προσπαθήστε να οργανώσετε το νέο πρόγραμμα, το οποίο καλό είναι να είναι κοντά στην καθημερινότητα που είχε το παιδί και πριν το διαζύγιο (φίλους, σχολείο, δραστηριότητες).
- Ακολουθήστε τους νέους ρυθμούς ζωής και προσπαθήστε να απολαύσετε την θετική πλευρά, καθώς τα παιδιά μπορεί να επηρεαστούν από την θετική σας στάση.
- Επιβάλλετε πειθαρχία και θέστε όρια. Σαφώς θα είστε ελαστικοί σε κάποια θέματα δεδομένης της νέας κατάστασης, ώστε να μην φορτίζεται συναισθηματικά περισσότερο το παιδί, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν όρια.
- Φροντίστε η επαφή με τον άλλον γονέα να είναι συχνή αλλά όχι υπερβολική για να μην σαστίσει με την συνεχόμενη αλλαγή περιβάλλοντος.
Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος