Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση (APA), η θεραπεία είναι «ένας τρόπος να βοηθηθούν άτομα με μεγάλη ποικιλία ψυχικών ασθενειών και συναισθηματικών δυσκολιών».

Μέσα από μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία μαθαίνετε για την κατάστασή του εαυτού σας, τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές σας. Η ψυχοθεραπεία σάς βοηθά να μάθετε πώς να καθορίζετε της ζωής σας μέσα απο την οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης, τη μείωση του άγχους, την ενίσχυση των μηχανισμών αντιμετώπισης και τη βελτίωση της κοινωνικής λειτουργίας και να ανταποκρίνεστε σε δύσκολες καταστάσεις με κατάλληλες στάσεις και δεξιότητες.

Στην Ελλάδα το κόστος της Ψυχοθεραπείας δεν καλύπτεται από ταμεία Δημόσιας Ασφάλισης σε αντίθεση με το εξωτερικό. Αυτό βέβαια αντισταθμίζεται με το γεγονός ότι το μέσο κόστος ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ πιο κάτω του μέσου όρου κόστους που ισχύει στο εξωτερικό. Το γεγονός ότι μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία στοχεύει στην διαρκή συνεχή και συνολική βελτίωση των θεραπευμένων ακόμα και μετά το τέλος των ψυχοθεραπευτικών επισκέψεων την καθιστά ίσως την καλύτερη προσωπική επένδυση που μπορεί κάποιος να κάνει για τον εαυτό του αλλά και τους άλλους γύρω του. Υπάρχουν διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας που διαφέρουν στην προσέγγιση αλλά και στη διάρκεια και συχνότητα. Ο συντονιστής ψυχίατρος σε συνεργασία μαζί σας θα σας προτείνει την καταλληλότερη για εσάς.

Ο ψυχίατρος έχει σπουδάσει Ιατρική είναι δηλαδή γιατρός και έχει ειδίκευση στην Ψυχιατρική. Ο ψυχολόγος είναι πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας. Ο ψυχίατρος εχει την εκπαίδευση και την εμπειρία να προσεγγίζει ασθενείς διερευνώντας και την σωματική υγεία τους καθώς και την οργανική βάση των ψυχικών διαταραχών, παρεμβαίνοντας όπου κρίνει απαραίτητο, και με φαρμακευτική αγωγή. Ο ψυχολόγος εστιάζει στο να παρέχει ψυχολογική θεραπεία σε ότι αφορά γνωστικούς και κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν τα συναισθήματα και τη λειτουργικότητα των ατόμων.
Τόσο ο ψυχίατρος όσο και ο ψυχολόγος αφού περάσουν την κατάλληλη θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση μπορούν να λάβουν τον τίτλο του Ψυχοθεραπευτή στην αντίστοιχη ψυχοθεραπεία στην οποία εκπαιδεύτηκαν. Αρκετές ψυχικές διαταραχές απαιτούν συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής αλλά και ψυχοθεραπείας για γρήγορη ανακούφιση από τα συμπτώματα και πιο ολοκληρωμένη αντιμετώπιση.

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση έχει ένδειξη μόνο στις μείζονες ψυχιατρικές παθήσεις και περιλαμβάνει φάρμακα για το άγχος, την κατάθλιψη, αντιψυχωτικά φάρμακα καθώς και φάρμακα για την αϋπνία. Ο ψυχίατρος έχει την κατάλληλη εκπαίδευση και γνώση για να κρίνει ποιες ψυχικές παθήσεις και συμπτώματα θα βελτιωθούν από την χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής. Πολύ σημαντικό κομμάτι όμως της συνολικής θεραπείας είναι η ψυχοεκπαίδευση, η ψυχοθεραπεία και εκπαίδευση σε κοινωνικές και άλλες δεξιότητες.

Η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία αποτελούν δύο διακριτές μορφές προσωπικής ανάπτυξης και αντιμετώπισης των διαφόρων δυσκολιών, που βασίζονται σε ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης και ασφάλειας και δομούνται μέσα από μια διαλογική διαδικασία.

Η συμβουλευτική έχει ως στόχο την εξασφάλιση μιας συναισθηματικής και γνωστικής εξέλιξης, την πρόληψη των δυσκολιών, την ευρύτερη προαγωγή της ψυχικής υγείας και ευημερίας. Εστιάζει περισσότερο στην ευκολότερη αντιμετώπιση ζητημάτων και δυσκολιών της καθημερινότητας, στην λήψη αποφάσεων και την αναζήτηση κινήτρων και επεξεργάζεται με το άτομο την επίτευξη των επιμέρους στόχων του, ώστε να φτάσει σε μια συνθήκη αυτοπραγμάτωσης. Συνεπώς, αποτελεί μια βραχυπρόθεσμη συνήθως διαδικασία που αφορά την επίλυση συγκεκριμένων ζητημάτων και ευρύτερα την καλύτερη προσαρμογή και ανάπτυξη του ατόμου.

Η ψυχοθεραπεία, από την άλλη, δρα σε περισσότερο θεραπευτικό επίπεδο και στοχεύει στην επίλυση βαθύτερων συγκρούσεων και συνθετότερων δυσκολιών και ζητημάτων. Αποτελεί μια περισσότερο μακροχρόνια, αν και όχι πάντα, μέθοδο αντιμετώπισης ψυχολογικών προβλημάτων ή κατανόησης του εαυτού, των σχέσεων και της εμπειρίας, μέσα από την θεραπευτική επικοινωνία και την διαμόρφωση μιας θεραπευτικής, ασφαλούς σχέσης μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Υπάρχει φυσικά πληθώρα ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων, η καθεμιά από τις οποίες προσεγγίζει με ένα διαφορετικό τρόπο το άτομο και τις ψυχικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

Παρ’ ότι ο σκοπός της παρέμβασης και το είδος της θεραπευτικής προσέγγισης διαφέρουν, υπάρχει σημαντική επικάλυψη μεταξύ ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής, καθιστώντας δύσκολη συχνά την διαφοροποίησή τους. Έπειτα, η πληθώρα ψυχοθεραπευτικών μεθόδων καθιστά ακόμα πιο σύνθετη και ρευστή την διάκριση (η προσωποκεντρική ψυχοθεραπεία για παράδειγμα βρίσκεται πολύ κοντά στην συμβουλευτική μέθοδο).

Ανάλογα με το ζήτημα που αντιμετωπίζει και τον τρόπο με τον οποίο θέλει να το προσεγγίσει, το κάθε άτομο μπορεί να επιλέξει την μέθοδο που του ταιριάζει και το ικανοποιεί. Σε κάθε περίπτωση, καθοριστική τόσο στην συμβουλευτική όσο και στη ψυχοθεραπευτική διαδικασία παραμένει η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του ατόμου και του επαγγελματία που επιλέγει.