Λίγο- πολύ όλοι μας έχουμε καταφύγει συνήθως σε μια ανθυγιεινή λιχουδιά όταν η ψυχολογική μας κατάσταση δεν μας βοηθά και θέλουμε να πάρουμε μια μικρή ‘’δόση ‘’ χαράς. Όταν όμως αυτή η μεμονωμένη συμπεριφορά εντείνεται και γίνεται συνήθεια, η οποία μας δυσλειτουργεί σε ψυχικό και σωματικό επίπεδο, τότε μιλάμε για συναισθηματική υπερφαγία. Τα συμπεριφορικά και συναισθηματικά συμπτώματα της, περιλαμβάνουν, κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού ακόμα κι αν το άτομο έχει χορτάσει. Κατά τη διάρκεια αυτών των επεισοδίων το άτομο τρώει γρήγορα και νιώθει εκτός ελέγχου πολλές φορές ακόμα κι αν δεν νιώθει πεινασμένο.
Συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με αγχογόνες καταστάσεις τις οποίες προσπαθούμε να τις αντιμετωπίσουμε. Απροσδόκητες αλλαγές , διαζύγιο , αλλαγή εργασίας , πένθος κ.α. Η συναισθηματική υπερφαγία χαρακτηρίζεται από μια ακατάσχετη επιθυμία για φαγητό που προκύπτει όταν το άτομο βιώνει δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις , οι οποίες γεννούν στο ίδιο δυσάρεστα συναισθήματα όπως θυμό , λύπη , πλήξη , απογοήτευση . Στους ψυχολογικούς παράγοντες της υπερφαγίας , συμπεριλαμβάνεται η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η δυσκολία αποτελεσματικής επίλυσης προβλημάτων όπως επίσης και δυσκολία ελέγχου παρορμητικών συμπεριφορών.
Γιατί τρώμε συναισθηματικά ;
- Το φαγητό αποτελεί ανάγκη αλλά και απόλαυση ταυτόχρονα. Όταν νιώθουμε δυσφορικά επιλέγουμε τη διάσταση της απόλαυσης του φαγητού για να ξεφύγουμε από τη δυσφορία.
- Πιστεύουμε ότι δεν έχουμε άλλη εναλλακτική αποφυγής της κατάστασης και ότι το φαγητό είναι η μοναδική λύση για να εκφράσουμε τις ανάγκες μας.
- Όταν τρώμε τροφές με υψηλό δείκτη απόλαυσης συνήθως junk food εκρήγνυται στον εγκέφαλο μας η χημική ουσία ενδορφίνη , η ορμόνη της ευτυχίας , η οποία είναι υπεύθυνη για το συναίσθημα της χαράς και της ευχαρίστησης .
Εθιζόμαστε στη συναισθηματική υπερφαγία;
H συναισθηματική υπερφαγία οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους με αποτέλεσμα να γεννιούνται αισθήματα ντροπής και ενοχής στο άτομο. Η κακή αυτοεικόνα που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε επηρεάζει αρνητικά την αντίληψη για το σώμα μας και την αυτοπεποίθηση μας. Εν κατακλείδι μόνοι μας αυτοσαμποτάρουμε τον εαυτό μας και δημιουργούμε ένα φαύλο κύκλο λύπης και ενοχής.
- Δυσφορώ
- Τρώω ανεξέλεγκτα
- Νιώθω ενοχές
- Πιέζομαι / εξαντλούμαι
- Ξαναπέφτω στο φαγητό
- Δυσφορώ ξανά
Τι μπορεί να με βοηθήσει να σταματήσω τα υπερφαγικά επεισόδια ;
- Αναγνωρίζω τη ρίζα του προβλήματος/ το γεγονός που με δυσφορεί.
- Εντοπίζω το συναίσθημα που με ωθεί στο φαγητό.
- Δημιουργώ βοηθητικές ενναλακτικές που θα με ανακουφίσουν από αυτό (πχ ένα χαλαρωτικό μπάνιο μετά από μια αγχωτική μέρα , όχι μια γενναία μερίδα φαγητού) .
- Εξωτερικεύω τα συναισθήματα και τις ανάγκες μου με θετικό τρόπο ώστε να απελευθερωθώ από οτιδήποτε με βαραίνει.
Ο ειδικός θα μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματά μας και να εντοπίσουμε τις βαθύτερες αιτίες της υπερφαγικής συμπεριφοράς. Έπειτα, θα μας δείξει το δρόμο πως να διαχειριζόμαστε με άλλο τρόπο τα αρνητικά συναισθήματα και θα δομήσουμε μια ισορροπημένη σχέση με το φαγητό.
λέξεις κλειδιά : συναισθηματική υπερφαγία , φαγητό , κατανάλωση , εθισμός , επιθυμία , στρες
Ευαγγελία Ραφαέλα Μαρινάκη
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας
Ενηλίκων και Παιδιών