Συμβουλευτική

Ομάδες Ψυχοεκπαίδευσης

Από την εμφάνισή της βιβλιογραφικά στις αρχές της δεκαετίας του 1970 έως και την διαχρονική εφαρμογή της, η ψυχοεκπαίδευση αποτελεί μια διαδικασία παροχής πληροφοριών και εκπαίδευσης γύρω από συγκεκριμένες παθήσεις και καταστάσεις σωματικής και ψυχικής υγείας, που επηρεάζουν σημαντικά ή απειλούν την ζωή.

Πιο συγκεκριμένα, η ψυχοεκπαίδευση αποτελεί βασικό κομμάτι οποιασδήποτε θεραπευτικής παρέμβασης και υποστήριξης σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις υγείας, είτε σωματικές, όπως ο καρκίνος ή η σκλήρυνση κατά πλάκας, είτε ψυχικές, όπως η σχιζοφρένεια ή η διπολική διαταραχή. Συνιστά μια οργανωμένη διαδικασία που περιλαμβάνει την παροχή ενημέρωσης και έγκυρων πληροφοριών για την νόσο, την εκπαίδευση σε στρατηγικές για την αντιμετώπιση και διαχείριση της νόσου και των συνεπειών της αλλά και την ευρύτερη υποστήριξη. Η ενημέρωση, η εκπαίδευση σε δεξιότητες και η υποστήριξη αποτελούν τις τρεις βασικές συνιστώσες της ψυχοεκπαίδευσης και απευθύνονται τόσο στους ασθενείς όσο και στις οικογένειες και τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Στόχος της ψυχοεκπαίδευσης είναι το να βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν αλλά και να διαχειριστούν καλύτερα τις προκλητικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν. Τα άτομα μπορούν να ενημερωθούν με σαφήνεια και ειλικρίνεια σχετικά με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι ή οι αγαπημένοι τους, να κατανοήσουν πληρέστερα τις παθήσεις και τις προτεινόμενες θεραπείες, να λάβουν την απαραίτητη πληροφόρηση για αιτίες και συμπτώματα, για τους τρόπους διαχείρισης, τις επιλογές που διαθέτουν, το τι να περιμένουν.

Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δεν αποτελεί μια ιδιαίτερη και ειδική παρέμβαση, μια «θεραπεία» αυτή καθαυτή, αλλά ένα απαραίτητο κομμάτι κάθε θεραπευτικού προγράμματος που στοχεύει στην συνολικότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση μιας ψυχοπιεστικής συνθήκης.

Ιδιαίτερα για τις περιπτώσεις πιο σοβαρών και χρόνιων ψυχικών διαταραχών, που συνοδεύονται παραδοσιακά από συγκεκριμένα στερεότυπα, προκαταλήψεις και μύθους, μερικοί από τους κύριους στόχους της ψυχοεκπαίδευσης είναι:

• η διευκόλυνση της κατανόησης της κάθε ψυχικής διαταραχής
• η διερεύνηση και η διόρθωση των παρανοήσεων γύρω από την ψυχική νόσο
• η αναγνώριση και η ανάδειξη των μη ρεαλιστικών προσδοκιών, ιδιαίτερα της οικογένειας, σχετικά με την πλήρη θεραπεία ή την άμεση επιστροφή του ατόμου στο επίπεδο λειτουργικότητας πριν την διαταραχή
• η διασφάλιση ενός ενεργητικού ρόλου, τόσο για το άτομο όσο και για την οικογένεια, στην ευρύτερη πορεία της θεραπείας, η ενίσχυση της ικανότητας αντιμετώπισης

Σε ό,τι αφορά τις ψυχικές διαταραχές, η ψυχοεκπαίδευση παρέχεται από ειδικούς ψυχικής υγείας, όπως ψυχιάτρους και ψυχολόγους, και η αποτελεσματικότητά της βασίζεται στην αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης θεραπευτή/ιατρού και θεραπευόμενου. Είναι δεδομένο ότι στην διαδικασία ενθαρρύνεται η ενεργή συμμετοχή των ενδιαφερόμενων, ο σεβασμός των επιλογών και των αποφάσεων, η ενθάρρυνση συμμετοχής της οικογένειας στην διαδικασία, ως πρωταρχικό συνήθως και μοναδικό συχνά σύστημα υποστήριξης και φροντίδας του ατόμου.