Ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές
Η ψυχαναγκαστική - καταναγκαστική διαταραχή χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις και συμπεριφορές, που έρχονται απρόσκλητα στο άτομο και προκαλούν σημαντική δυσφορία.
Οι ψυχαναγκασμοί, ή αλλιώς ιδεοληψίες, αποτελούν επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις, ιδέες και εικόνες, που προκαλούν έντονη δυσφορία και άγχος. Συχνά έχουν αποκρουστικό, ανεπιθύμητο περιεχόμενο, παρεισφρέουν στην συνείδηση του ατόμου και μπορεί να προκαλούν ενοχή ή ντροπή. Το άτομο αναγνωρίζει ότι οι σκέψεις αυτές αποτελούν προϊόν της σκέψης του, παρ’ ότι προκύπτουν χωρίς την θέλησή του, και γι’ αυτό προσπαθεί να τις αγνοήσει, να τις καταστείλει, να τις ελέγξει, εξουδετερώνοντας την επίδρασή τους με κάποια άλλη σκέψη ή πράξη.
Οι καταναγκασμοί αποτελούν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, τελετουργίες ή πράξεις, εμφανείς ή νοερές, που το άτομο αισθάνεται αναγκασμένο να εκτελέσει αντισταθμίζοντας τους ψυχαναγκασμούς και το άγχος που επιφέρουν. Αν και οι πράξεις δεν συνδέονται ρεαλιστικά με αυτό που το άτομο επιθυμεί να αποφύγει ή να ελέγξει και αναγνωρίζονται ως άσκοπες ή αναποτελεσματικές, το άτομο προσπαθεί να μειώσει έτσι την δυσφορία ή να αποτρέψει κάτι κακό από το να συμβεί.
Μερικοί από τους συχνότερους ψυχαναγκασμούς αφορούν:
Τόσο οι ψυχαναγκασμοί όσο και οι καταναγκασμοί είναι τρομερά χρονοβόροι, προκαλούν βαθιά δυσφορία και παρεμποδίζουν ουσιαστικά την λειτουργικότητα και την καθημερινή ζωή των ατόμων.
Η θεραπεία της ψυχαναγκαστικής-καταναγκαστικής διαταραχής μπορεί να περιλαμβάνει τόσο φαρμακευτική αγωγή όσο και ψυχοθεραπεία, ανάλογα με τις ανάγκες και την σοβαρότητα των δυσκολιών του/της κάθε θεραπευόμενου/ης.
Οι ψυχαναγκασμοί, ή αλλιώς ιδεοληψίες, αποτελούν επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις, ιδέες και εικόνες, που προκαλούν έντονη δυσφορία και άγχος. Συχνά έχουν αποκρουστικό, ανεπιθύμητο περιεχόμενο, παρεισφρέουν στην συνείδηση του ατόμου και μπορεί να προκαλούν ενοχή ή ντροπή. Το άτομο αναγνωρίζει ότι οι σκέψεις αυτές αποτελούν προϊόν της σκέψης του, παρ’ ότι προκύπτουν χωρίς την θέλησή του, και γι’ αυτό προσπαθεί να τις αγνοήσει, να τις καταστείλει, να τις ελέγξει, εξουδετερώνοντας την επίδρασή τους με κάποια άλλη σκέψη ή πράξη.
Οι καταναγκασμοί αποτελούν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, τελετουργίες ή πράξεις, εμφανείς ή νοερές, που το άτομο αισθάνεται αναγκασμένο να εκτελέσει αντισταθμίζοντας τους ψυχαναγκασμούς και το άγχος που επιφέρουν. Αν και οι πράξεις δεν συνδέονται ρεαλιστικά με αυτό που το άτομο επιθυμεί να αποφύγει ή να ελέγξει και αναγνωρίζονται ως άσκοπες ή αναποτελεσματικές, το άτομο προσπαθεί να μειώσει έτσι την δυσφορία ή να αποτρέψει κάτι κακό από το να συμβεί.
Μερικοί από τους συχνότερους ψυχαναγκασμούς αφορούν:
- Την μόλυνση, την σκέψη ότι θα μολυνθεί από διάφορες ουσίες ή συνθήκες
- Τον έλεγχο, την ανάγκη για επαναλαμβανόμενο έλεγχο σε κλειδαριές, ηλεκτρικές συσκευές, πόρτες κ.ά., λόγω της αγωνίας μήπως προκληθεί κάποιο ατύχημα ή καταστροφή
- Την συμμετρία και ακρίβεια, την υπερβολική φροντίδα ώστε να είναι τα αντικείμενα τοποθετημένα με συγκεκριμένο τρόπο και τάξη
- Τον φόβο θανάτου ή πρόκλησης ατυχήματος για το ίδιο το άτομο ή τα αγαπημένα του πρόσωπα
- Την θρησκεία, τις δεισιδαιμονίες, τον φόβο μήπως εξοργίσει τον Θεό, μήπως κάνει απαράδεκτες, ανήθικες σκέψεις
- Καθαριότητα/ Πλύσιμο
- Εκτέλεση πράξεων ή τελετουργιών με συγκεκριμένο τρόπο, σειρά ή αριθμό επανάληψης
- Τακτοποίηση αντικειμένων
- Συνεχής επανάληψη λέξεων, αριθμών ή φράσεων, ειδικές προσευχές (νοεροί καταναγκασμοί)
Τόσο οι ψυχαναγκασμοί όσο και οι καταναγκασμοί είναι τρομερά χρονοβόροι, προκαλούν βαθιά δυσφορία και παρεμποδίζουν ουσιαστικά την λειτουργικότητα και την καθημερινή ζωή των ατόμων.
Η θεραπεία της ψυχαναγκαστικής-καταναγκαστικής διαταραχής μπορεί να περιλαμβάνει τόσο φαρμακευτική αγωγή όσο και ψυχοθεραπεία, ανάλογα με τις ανάγκες και την σοβαρότητα των δυσκολιών του/της κάθε θεραπευόμενου/ης.
Η σωματοδυσμορφική διαταραχή αφορά την έντονη ενασχόληση του ατόμου με κάποιο ελάττωμα στην εξωτερική του εμφάνιση, είτε υπαρκτό, το οποίο μεγαλοποιείται, είτε φανταστικό.
Το άγχος και η ανησυχία γι’ αυτό είναι τόσο έντονα, ώστε δημιουργούν σημαντική έκπτωση στην λειτουργικότητα του και οδηγούν σε αντίστοιχες ελεγκτικές ή καταναγκαστικές συμπεριφορές. Το άτομο μπορεί να περνά ώρες καθημερινά μπροστά στον καθρέφτη ελέγχοντας το «ελάττωμα», προσπαθώντας συχνά να το καλύψει, τείνει να συγκρίνεται διαρκώς με τους άλλους ή τον εαυτό του σε μικρότερη ηλικία ενώ πολλοί καταφεύγουν σε επεμβάσεις προκειμένου να διορθώσουν το λάθος, παραμένοντας ωστόσο ανικανοποίητοι. Οι άνθρωποι με την συγκεκριμένη διαταραχή ζουν διαρκώς υπό την επίδραση αρνητικών σκέψεων σχετικά με το πόσο πολύ απεχθάνονται τον εαυτό τους και πόσο διαφορετικά ή καλύτερα θα ήταν τα πράγματα αν δεν διέθεταν αυτό το ελάττωμα.
Μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες, το άτομο βιώνει έντονη δυσφορία, ντροπή και απέχθεια για τον εαυτό του, ενώ είναι πιθανό να εμφανίσει καταθλιπτική σκέψη και διάθεση. Κάτι που επίσης μπορεί να δυσκολέψει σημαντικά το άτομο λόγω της ντροπής του είναι οι κοινωνικές εκδηλώσεις, προσωπικές ή επαγγελματικές, και το ίδιο ισχύει και για την διαμόρφωση προσωπικών σχέσεων. Τα άτομα με σωματοδυσμορφική διαταραχή αντιμετωπίζουν με καχυποψία τους άλλους και είναι υπερευαίσθητα στις αντιδράσεις τους, γι’ αυτό και συνήθως δεν διαθέτουν ενεργή κοινωνική ζωή και κύκλο και παραμένουν απομονωμένα.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η σωματοδυσμορφική διαταραχή δεν αφορά απλώς την διόρθωση ατελειών που μπορεί να θεωρεί κάποιος ότι διαθέτει. Πρόκειται για μια διαρκή και επίμονη ανάγκη αλλαγής χαρακτηριστικών που προκαλεί σημαντική δυσφορία και δυσάρεστες σκέψεις στο άτομο, από τις οποίες δεν μπορεί να απαλλαγεί.
Η βασική θεραπευτική αντιμετώπιση της διαταραχής είναι η ψυχοθεραπεία, χωρίς να αποκλείεται και η φαρμακοθεραπεία, αν αυτό κριθεί απαραίτητο για την ανακούφιση ή την λειτουργικότητα του ατόμου.
Το άγχος και η ανησυχία γι’ αυτό είναι τόσο έντονα, ώστε δημιουργούν σημαντική έκπτωση στην λειτουργικότητα του και οδηγούν σε αντίστοιχες ελεγκτικές ή καταναγκαστικές συμπεριφορές. Το άτομο μπορεί να περνά ώρες καθημερινά μπροστά στον καθρέφτη ελέγχοντας το «ελάττωμα», προσπαθώντας συχνά να το καλύψει, τείνει να συγκρίνεται διαρκώς με τους άλλους ή τον εαυτό του σε μικρότερη ηλικία ενώ πολλοί καταφεύγουν σε επεμβάσεις προκειμένου να διορθώσουν το λάθος, παραμένοντας ωστόσο ανικανοποίητοι. Οι άνθρωποι με την συγκεκριμένη διαταραχή ζουν διαρκώς υπό την επίδραση αρνητικών σκέψεων σχετικά με το πόσο πολύ απεχθάνονται τον εαυτό τους και πόσο διαφορετικά ή καλύτερα θα ήταν τα πράγματα αν δεν διέθεταν αυτό το ελάττωμα.
Μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες, το άτομο βιώνει έντονη δυσφορία, ντροπή και απέχθεια για τον εαυτό του, ενώ είναι πιθανό να εμφανίσει καταθλιπτική σκέψη και διάθεση. Κάτι που επίσης μπορεί να δυσκολέψει σημαντικά το άτομο λόγω της ντροπής του είναι οι κοινωνικές εκδηλώσεις, προσωπικές ή επαγγελματικές, και το ίδιο ισχύει και για την διαμόρφωση προσωπικών σχέσεων. Τα άτομα με σωματοδυσμορφική διαταραχή αντιμετωπίζουν με καχυποψία τους άλλους και είναι υπερευαίσθητα στις αντιδράσεις τους, γι’ αυτό και συνήθως δεν διαθέτουν ενεργή κοινωνική ζωή και κύκλο και παραμένουν απομονωμένα.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η σωματοδυσμορφική διαταραχή δεν αφορά απλώς την διόρθωση ατελειών που μπορεί να θεωρεί κάποιος ότι διαθέτει. Πρόκειται για μια διαρκή και επίμονη ανάγκη αλλαγής χαρακτηριστικών που προκαλεί σημαντική δυσφορία και δυσάρεστες σκέψεις στο άτομο, από τις οποίες δεν μπορεί να απαλλαγεί.
Η βασική θεραπευτική αντιμετώπιση της διαταραχής είναι η ψυχοθεραπεία, χωρίς να αποκλείεται και η φαρμακοθεραπεία, αν αυτό κριθεί απαραίτητο για την ανακούφιση ή την λειτουργικότητα του ατόμου.
Όπως περιγράφει και το όνομά της, η διαταραχή αποθησαύρισης χαρακτηρίζεται από μια υπερβολική συγκέντρωση αντικειμένων, χωρίς κάποια πρακτική ή συναισθηματική αξία. Τα άτομα δυσκολεύονται να αποχωριστούν ή να απαλλαγούν από αντικείμενα, καθώς αισθάνονται την ανάγκη να τα σώσουν, κι έτσι συγκεντρώνουν ακραίες ποσότητες αντικειμένων στον προσωπικό τους χώρο.
Σε αντίθεση με την συλλογή, που γίνεται με οργανωμένο και σκόπιμο τρόπο, η αποθησαύριση γίνεται παρορμητικά, καταναγκαστικά και χωρίς κάποιο σχεδιασμό. Τα αντικείμενα δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο θέμα ή σκοπό και το βασικό της χαρακτηριστικό είναι μια χαοτική, αποδιοργανωμένη ακαταστασία.
Τα βασικά συμπτώματα για την διάγνωση της διαταραχής περιλαμβάνουν:
Γενικότερα, η τάση για υπερβολική κτήση αντικειμένων, αν και δεν αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο αυτό καθαυτό, πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή, ενώ ένας ειδικός τύπος της διαταραχής αφορά την αποθησαύριση ζώων. Έπειτα, η διαταραχή αποθησαύρισης συχνά συνυπάρχει με άλλες ψυχικές διαταραχές και προβλήματα, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας ή κατάχρηση αλκοόλ.
Η θεραπεία της διαταραχής αποθησαύρισης μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία αλλά και φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα πάντα με τις ανάγκες και την υποστήριξη που χρειάζεται το κάθε άτομο.
Σε αντίθεση με την συλλογή, που γίνεται με οργανωμένο και σκόπιμο τρόπο, η αποθησαύριση γίνεται παρορμητικά, καταναγκαστικά και χωρίς κάποιο σχεδιασμό. Τα αντικείμενα δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο θέμα ή σκοπό και το βασικό της χαρακτηριστικό είναι μια χαοτική, αποδιοργανωμένη ακαταστασία.
Τα βασικά συμπτώματα για την διάγνωση της διαταραχής περιλαμβάνουν:
- Την επίμονη, έντονη δυσκολία αποχωρισμού ή απόρριψης περιουσιακών στοιχείων, ανεξάρτητα από το αν έχουν κάποια πραγματική αξία (λόγω της ανάγκης αποθήκευσης και της ανησυχίας που προκαλεί η απόρριψή τους)
- Την συσσώρευση αντικειμένων και τον χαοτικό συνωστισμό τους στους ενεργούς χώρους διαβίωσης, ως αποτέλεσμα της δυσκολίας αποχωρισμού, γεγονός που μπορεί να αναγνωρίζεται ή όχι ως προβληματικό από το άτομο που αντιμετωπίζει την διαταραχή
- Το έντονο άγχος, την ρύπανση, την παραμέληση της υγιεινής, τα πολλαπλά προβλήματα που δημιουργεί η συσσώρευση στο κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλο σημαντικό επίπεδο λειτουργικότητας των ατόμων (συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης ενός ασφαλούς πλαισίου διαβίωσης για το ίδιο και τους άλλους)
Γενικότερα, η τάση για υπερβολική κτήση αντικειμένων, αν και δεν αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο αυτό καθαυτό, πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή, ενώ ένας ειδικός τύπος της διαταραχής αφορά την αποθησαύριση ζώων. Έπειτα, η διαταραχή αποθησαύρισης συχνά συνυπάρχει με άλλες ψυχικές διαταραχές και προβλήματα, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας ή κατάχρηση αλκοόλ.
Η θεραπεία της διαταραχής αποθησαύρισης μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία αλλά και φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα πάντα με τις ανάγκες και την υποστήριξη που χρειάζεται το κάθε άτομο.
Η τριχοτιλλομανία περιγράφει την επαναλαμβανόμενη απόσπαση μαλλιών ή τριχών από διάφορα μέρη του σώματος, με αποτέλεσμα την αισθητή απώλειά τους. Η απόσπαση μπορεί να γίνεται συνειδητά ή ασυνείδητα, ενώ το άτομο προσπαθεί επανειλημμένα να μειώσει την απόσπαση ή να την σταματήσει, χωρίς να το καταφέρνει.
Πρόκειται για μια ψυχική διαταραχή που ξεκινά συνήθως στην παιδική ή εφηβική ηλικία, ενώ συνδέεται συχνά, και ιδιαίτερα στα παιδιά και τους εφήβους, με την τριχοφαγία, την καταναγκαστική συνήθως κατάποση των τριχών μετά την απόσπαση. Η απόσπαση μπορεί να γίνεται ακόμα κι όταν το άτομο χαλαρώνει, να εξυπηρετεί την αποφόρτιση από τα δυσάρεστα συναισθήματα, όταν το άτομο βιώνει έντονο στρες, ή να προσφέρει διέγερση και ικανοποίηση, καθώς το άτομο μπορεί να απολαμβάνει την αίσθηση που προκαλεί η αφαίρεση των τριχών.
Τόσο στα παιδιά όσο και τους ενήλικες, η τριχοτιλλομανία επιφέρει σημαντική δυσφορία και έκπτωση σε διαφορετικά επίπεδα της λειτουργικότητας. Τα άτομα μπορεί να μην αναγνωρίζουν ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, ενώ δαπανούν σημαντικό χρόνο τόσο στην απόσπαση όσο και στην απόκρυψη των περιοχών που απογυμνώνονται από τρίχες, καθώς αισθάνονται ντροπή, αμηχανία ή απέχθεια για τον εαυτό τους.
Η εκδήλωση της συμπεριφοράς και οι συνέπειές της μπορούν να οδηγήσουν σε απομόνωση από το προσωπικό ή εργασιακό περιβάλλον, ενώ συχνά προκύπτουν συναισθήματα άγχους, κατάθλιψης και δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις. Έπειτα, το τράβηγμα των τριχών μπορεί να προκαλέσει δερματικούς ερεθισμούς και μολύνσεις και η κατάποσή τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά γαστρεντερικά προβλήματα.
Η θεραπεία της τριχοτιλλομανίας μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή, με βάση την βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ατόμου. Στα παιδιά η κύρια θεραπευτική αντιμετώπιση είναι η ψυχοθεραπεία.
Πρόκειται για μια ψυχική διαταραχή που ξεκινά συνήθως στην παιδική ή εφηβική ηλικία, ενώ συνδέεται συχνά, και ιδιαίτερα στα παιδιά και τους εφήβους, με την τριχοφαγία, την καταναγκαστική συνήθως κατάποση των τριχών μετά την απόσπαση. Η απόσπαση μπορεί να γίνεται ακόμα κι όταν το άτομο χαλαρώνει, να εξυπηρετεί την αποφόρτιση από τα δυσάρεστα συναισθήματα, όταν το άτομο βιώνει έντονο στρες, ή να προσφέρει διέγερση και ικανοποίηση, καθώς το άτομο μπορεί να απολαμβάνει την αίσθηση που προκαλεί η αφαίρεση των τριχών.
Τόσο στα παιδιά όσο και τους ενήλικες, η τριχοτιλλομανία επιφέρει σημαντική δυσφορία και έκπτωση σε διαφορετικά επίπεδα της λειτουργικότητας. Τα άτομα μπορεί να μην αναγνωρίζουν ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, ενώ δαπανούν σημαντικό χρόνο τόσο στην απόσπαση όσο και στην απόκρυψη των περιοχών που απογυμνώνονται από τρίχες, καθώς αισθάνονται ντροπή, αμηχανία ή απέχθεια για τον εαυτό τους.
Η εκδήλωση της συμπεριφοράς και οι συνέπειές της μπορούν να οδηγήσουν σε απομόνωση από το προσωπικό ή εργασιακό περιβάλλον, ενώ συχνά προκύπτουν συναισθήματα άγχους, κατάθλιψης και δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις. Έπειτα, το τράβηγμα των τριχών μπορεί να προκαλέσει δερματικούς ερεθισμούς και μολύνσεις και η κατάποσή τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά γαστρεντερικά προβλήματα.
Η θεραπεία της τριχοτιλλομανίας μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή, με βάση την βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις εξατομικευμένες ανάγκες του κάθε ατόμου. Στα παιδιά η κύρια θεραπευτική αντιμετώπιση είναι η ψυχοθεραπεία.
Η Διαταραχή εκδορών ή Δερματιλλομανία (Excoriation/ skin picking disorder) είναι μια σχετικά νέα προσθήκη στην ομάδα των ιδεοψυχαναγκαστικών διαταραχών και αφορά το επαναλαμβανόμενο και επίμονο τσίμπημα, πείραγμα, ξύσιμο ή τράβηγμα του δέρματος. Τα άτομα πειράζουν επανειλημμένα το δέρμα τους, χωρίς να το ελέγξουν, δημιουργώντας εκδορές, πληγές ή μολύνσεις, ενώ έχουν προσπαθήσει επανειλημμένα, χωρίς επιτυχία, να μειώσουν ή να σταματήσουν την επιβλαβή συμπεριφορά.
Όπως και στις υπόλοιπες ιδεοψυχαναγκαστικού τύπου διαγνώσεις, το πείραγμα του δέρματος είναι μια συνήθεια που λειτουργεί αγχολυτικά, χαλαρωτικά ή προσφέροντας ένα αίσθημα ικανοποίησης. Μπορεί να γίνεται εκούσια, π.χ. μπροστά στον καθρέφτη, ή ακούσια, π.χ. όταν χαλαρώνει ή βλέπει τηλεόραση, χωρίς το άτομο να το αντιλαμβάνεται. Ένας μεγάλος αριθμός πασχόντων πειράζει τα σπυράκια της ακμής στο πρόσωπο ή άλλα μέρη του σώματος, ενώ συχνό είναι και το δάγκωμα ή σκάλισμα του δέρματος γύρω από τα νύχια των χεριών.
Όπως και στις υπόλοιπες ιδεοψυχαναγκαστικού τύπου διαγνώσεις, το άτομο καταναλώνει σημαντικό χρόνο καθημερινά στο πείραγμα ή σε σχετικές σκέψεις και στην προσπάθεια να αντισταθεί στην επιθυμία του να το κάνει. Η διαταραχή προκαλεί συναισθήματα άγχους, στεναχώριας, ενοχής και αναξιότητας, καθώς το άτομο είναι αδύναμο και δεν μπορεί να σταματήσει να το κάνει, παρόλο που το θέλει και αναγνωρίζει ότι του κάνει κακό. Έπειτα, το καθημερινό άγχος εντείνει την επιθυμία για ανακούφιση, η επιθυμία το πείραγμα του δέρματος και το πείραγμα το άγχος και την ανησυχία, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που εντείνει την διαταραχή. Φυσικά, οι επιπτώσεις αφορούν και το δέρμα, καθώς μπορεί να δημιουργηθούν μολύνσεις, πληγές ή και μόνιμες ουλές.
Σε μεγάλο βαθμό των περιπτώσεων, η δερματιλλομανία ξεκινά στην εφηβική ηλικία και ακολουθεί την εμφάνιση της ακμής, γι’ αυτό και είναι σημαντικό, στις περιπτώσεις όπου η συμπτωματολογία συνδέεται αποκλειστικά με ενήλικη ή εφηβική ακμή, να υπάρξει φροντίδα για την θεραπευτική της αντιμετώπιση, καθώς είναι πιθανή η μείωση ή η παύση του πειράγματος.
Σε κάθε περίπτωση, η διαταραχή εκδορών συνιστά μια ιδιαίτερα επίπονη και δυσφορική συνθήκη, που επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις σε πολλαπλά επίπεδα της καθημερινής ζωής και της λειτουργικότητας του ατόμου. Η θεραπεία της περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία αλλά και φαρμακευτική αγωγή, με βάση πάντα την σοβαρότητα της διαταραχής και τις ανάγκες του κάθε ατόμου.
Όπως και στις υπόλοιπες ιδεοψυχαναγκαστικού τύπου διαγνώσεις, το πείραγμα του δέρματος είναι μια συνήθεια που λειτουργεί αγχολυτικά, χαλαρωτικά ή προσφέροντας ένα αίσθημα ικανοποίησης. Μπορεί να γίνεται εκούσια, π.χ. μπροστά στον καθρέφτη, ή ακούσια, π.χ. όταν χαλαρώνει ή βλέπει τηλεόραση, χωρίς το άτομο να το αντιλαμβάνεται. Ένας μεγάλος αριθμός πασχόντων πειράζει τα σπυράκια της ακμής στο πρόσωπο ή άλλα μέρη του σώματος, ενώ συχνό είναι και το δάγκωμα ή σκάλισμα του δέρματος γύρω από τα νύχια των χεριών.
Όπως και στις υπόλοιπες ιδεοψυχαναγκαστικού τύπου διαγνώσεις, το άτομο καταναλώνει σημαντικό χρόνο καθημερινά στο πείραγμα ή σε σχετικές σκέψεις και στην προσπάθεια να αντισταθεί στην επιθυμία του να το κάνει. Η διαταραχή προκαλεί συναισθήματα άγχους, στεναχώριας, ενοχής και αναξιότητας, καθώς το άτομο είναι αδύναμο και δεν μπορεί να σταματήσει να το κάνει, παρόλο που το θέλει και αναγνωρίζει ότι του κάνει κακό. Έπειτα, το καθημερινό άγχος εντείνει την επιθυμία για ανακούφιση, η επιθυμία το πείραγμα του δέρματος και το πείραγμα το άγχος και την ανησυχία, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που εντείνει την διαταραχή. Φυσικά, οι επιπτώσεις αφορούν και το δέρμα, καθώς μπορεί να δημιουργηθούν μολύνσεις, πληγές ή και μόνιμες ουλές.
Σε μεγάλο βαθμό των περιπτώσεων, η δερματιλλομανία ξεκινά στην εφηβική ηλικία και ακολουθεί την εμφάνιση της ακμής, γι’ αυτό και είναι σημαντικό, στις περιπτώσεις όπου η συμπτωματολογία συνδέεται αποκλειστικά με ενήλικη ή εφηβική ακμή, να υπάρξει φροντίδα για την θεραπευτική της αντιμετώπιση, καθώς είναι πιθανή η μείωση ή η παύση του πειράγματος.
Σε κάθε περίπτωση, η διαταραχή εκδορών συνιστά μια ιδιαίτερα επίπονη και δυσφορική συνθήκη, που επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις σε πολλαπλά επίπεδα της καθημερινής ζωής και της λειτουργικότητας του ατόμου. Η θεραπεία της περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία αλλά και φαρμακευτική αγωγή, με βάση πάντα την σοβαρότητα της διαταραχής και τις ανάγκες του κάθε ατόμου.
